Türk mutfağının geleneksel lezzetlerinden biri olan posa, son yıllarda yazın yapılır ve güneşte kurutulur. Yüksek besin değerleri nedeniyle, pestil ürünleri kışın vücudun direncini arttırdığı için günümüzde sıklıkla tüketilmektedir. Pestil veya diğer ismi ile bastık, Türkiye ve komşu ülkelerin mutfaklarında, basınç altında yaprak oluşturularak yapılan ve posası kış için muhafaza edilen bir tatlıdır. Pestil adının, şekerlenmiş meyve anlamına gelen İtalyan pastillosundan geldiği söyleniyor.
Pestil enerji depolayabilen bir besindir. Farklı meyvelerden yapılabilir. Ayrıca insanların tatlı ihtiyaçlarının doğal olarak karşılanmasını sağlar. Özellikle diyet yapanlar şekerli yiyecekler yerine pestili abartmamak şartıyla yemeyi tercih ederler. Ayrıca pestil, insan sağlığına da iyi gelmektedir.
Pestil İçinde Ne Var?
Yüzyıllar önce yapılan leziz posa ürünleri, mevsimi olmayan meyve ürünlerini tüketmek için yapılmış olup, günümüze kadar gelen geleneksel bir lezzettir. Kuru meyve posası, mevsimin dut, üzüm, kiraz ve şeker oranı yüksek diğer meyvelerinin hasat edilip yıkandıktan sonra süt, pekmez, un vb. ile karıştırılmasıyla yapılan bir besindir.
Sezon boyunca hasat edilen meyvelerin posaları alınır ve üzerine ağır cisimler konularak ince tabakanın bozulmaması sağlanır. Zaman geçtikçe tüketilen meyve suyu ve posa içerdiği şeker sayesinde birbirine yapışmaya başlar. Zamanla güneşin etkisiyle kuruyan ve sertleşen hamur hamur kıvamına gelene kadar sıkılır. Meyvenin nem ve şeker yoğunluğuna bağlı olarak yaklaşık 8-10 gün içerisinde posası hazır olur. Üretilen hamur kırılmadan ince tabakalar halinde toplanır ve kare şeklinde kesilerek veya rulo haline getirilerek paketlenir. Günümüzde gıda sektöründeki markalar orijinal pestil, ceviz posası, fındık posası veya badem posası gibi çok çeşitli pestil ürünleri üretmektedir. Gıda markalarının ürettiği pestil ürünleri farklı şekillerde tüketicilere sunulmaktadır.
Pestil Sağlıklı Mi?
Mineral selenyum içeren nadir gıdalardan biridir. Bal, süt, ceviz veya fındık, dut ve undan yapılan hamur selenyum açısından zengindir. Bu bakımdan kanser, kalp damar hastalığı, kansızlık ve cinsel iktidarsızlıktan muzdarip kişilerin hemen hemen her gün tüketmeleri önerilir.
Pestil Hangi Yöreye Ait?
Ülkemizde hemen hemen her yörenin severek tükettiği tatlılardan biri olan pestil, tüketicilere eşsiz bir tat ve meyve aroması sunmaktır. Türk Patent Ofisi’ne kayıtlı Gümüşhane ilinde kâğıt hamuru üretimi başlı başına bir sektör haline gelmiştir. Gümüşhane ilinde farklı meyveler pestil çeşitleri ile farklı şekillerde üretilmekte ve lezzetleri tüm dünyada ünlüdür.
Pestil Faydaları
Pestil kalsiyum, fosfor, magnezyum ve çinko mineralleri açısından zengindir. A, D, E, K ve B grubu vitaminlerini içerir. Zengin vitamin ve mineral deposu nedeniyle, insanların bağışıklık sistemini güçlendirebilir. Vücuttaki doku ve hücrelerin yenilenmesine yardımcı olur. Selenyum içerir. Selenyum içeren ender besinlerden biridir. Bu işlevi nedeniyle kalp damar hastalıklarını önleyebilir.
Pestil, kansızlık problemlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Yapısında çinko içerir. Bu nedenle kısırlığı olan erkeklerin bu besini yemesi önerilir. İçerdiği A vitamini nedeniyle kanseri önleyici etkiye sahiptir. Özellikle soğuk kış aylarında birçok hastalık üzerinde koruyucu etkisi vardır.
Özellikle üzüm ve dut posası hematopoietik işleve sahiptir ve anemisi olan hastalara önerilir. Önemli bir selenyum kaynağıdır. Düzenli olarak belirli bir miktarda tüketilirse selenyum seviyelerini dengeleyebilir. İçindeki selenyum nedeniyle vücudun bağışıklık sistemini, özellikle tiroid tedavisini destekler. Enerji verir ve daha sağlıklı olmaya yardımcı olur. Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Soğuk havalarda belli bir miktar tüketirseniz ısınmanıza da yardımcı olacaktır. Özellikle rafine şeker içermeyen posa, şeker ihtiyacınızı sağlıklı bir şekilde karşılar ve dengeler.
Pestil Çeşitleri
Üzüm ve dut başta olmak üzere aklınıza gelebilecek birçok meyveden lezzetli posa yapılabilir. Bu meyvelerin ortak özelliği posalarının çıkabiliyor olmasıdır. Ne yazık ki, muz gibi kurutmaya uygun olmayan meyveler hamur yapmak için kullanılamaz veya sadece aroma vermek için kullanılabilir. Elma, ayva, dut, üzüm, havuç, şeftali, erik, kızılcık ve diğer meyveler hamur yapmak için çok uygundur.
Pestil Nasıl Yapılır
Pestil evde kolaylıkla yapabileceğiniz yiyeceklerden biridir. Sezonun en taze meyvelerini alın, başlayalım. İsterseniz hamurunuzu hazırlamak için şeker, ceviz, bal gibi farklı malzemeler ekleyebilirsiniz. Meyveleri (portakal, dut, kiraz, elma, erik, şeftali vb.) yıkayın ve varsa kabuklarını soyun. Daha sonra küçük parçalar halinde kesip tencereye aktarın. Bu aşamada tohumları (varsa) dikkatlice çıkarın. Daha sonra kısık ateşte pişirmeye başlayın, 1 kg meyveye 1,5 su bardağı su ekleyin ve kısık ateşte pişirin. Ardından şeker ve nişastayı ekleyerek pişirmeye devam edin.
Daha sonra kabuğundan geçirip püre haline getirin. Çekirdeklerini (varsa) çıkarmak için bir elek ile süzün ve ardından hazırladığınız pestili ince parşömen kâğıdına veya temiz tülbent üzerine serpin. Ardından güneşli ve temiz bir ortamda kurumaya bırakın. Eğer böyle bir imkânınız yoksa önceden ısıtılmış 100 derecelik fırında yaklaşık 3 saat hamurunuz hafif kuruyana kadar pişirin. Güneşe koyarsanız, üzerine başka maddelerin düşmemesine dikkat edin. Yaklaşık bir hafta güneşte kurur ve tadı oturur. Dilerseniz içine ceviz, fındık, fıstık ve diğer malzemeleri ekleyip, yapım aşamasında kurutmadan önce bal veya pekmezle tatlandırabilirsiniz.
Pestil Zayıflatır mı?
Pestiller, ülkemizde birçok meyvenin kaynatılıp güneşte kurutulmasıyla yapılan çok faydalı besinlerdir. Erik, üzüm, dut ve kayısı en çok pekmez yapan meyvelerdir. Pekmezin besin değeri ve kalitesi fındık, ceviz, susam ve benzeri maddelere bağlıdır. Hangi meyveden yapılırsa yapılsın, içinde hangi yiyecek olursa olsun pekmezin değişmeyen tek özelliği bol miktarda potasyum ve demir içermesidir. Bu nedenle kalp damar hastalıklarına iyi gelir.
Posada kaç kalori var: 50 gram posa yaklaşık 160 kaloriye sahiptir. Susam, ceviz, fındık vb. içeren posaların kalorileri biraz daha yüksektir. Meyveden gelmesine rağmen posası şeker içerir. Ayrıca üretim sürecinde hamur, un ve benzeri maddeler eklenir. Bu nedenle posa çok besleyici bir besindir. Şişmanlamak istemiyorsanız, çok fazla yememek en iyisidir.
Diyet yaparken orta derecede meyve posası tüketimi kan şekeri dengesinin korunmasında son derece faydalıdır. Dikkat edilmesi gereken tek şey miktarı ve zamanı doğru ayarlamaktır. Kalori hesaplarınıza göre hareket ettiğiniz sürece diyette meyve yemenizde bir sakınca yoktur. Elbette pestil besin değeri çok yüksektir. Aynı zamanda besleyici ve faydalı bir besindir. Ancak aşırı tüketim ve hareketsiz bir yaşam tarzı kilo alımına neden olabilir.
Cevizli Pestilin Faydaları
·Ceviz Pestilindeki Vitaminler; A, B, D, E, K
·Ceviz Pestilinde bulunan mineraller; demir, protein, karbonhidrat, yağ, çinko, kalsiyum, kükürt, fosfor, magnezyum, bakır, çinko, manganez.
·Vücut dokularının ve hücrelerinin yenilenmesi için çok faydalıdır.
·Su dengesinin korunmasına yardımcı olur.
·Ceviz Pestili selenyum mineralleri ve çinko içerir.
·Protein ve karbonhidrat deposudur.
·Erkeklik hormonu testosteron için çok faydalıdır.
·Cinsel isteksizlik için doğal bir çaredir.
·Bu hormonun enzim üretiminde önemli faydaları vardır.
·Ceviz pestili bağışıklık sistemini güçlendirir.
·Kanser hücreleri için çok faydalıdır.
·Kalp damar hastalıklarına çok faydalıdır.
·Kansızlık sorunu olan kişiler için çok faydalıdır.
·Lif bakımından zengindir ancak kalori açısından dikkatli tüketilmelidir.