Arıcılık oldukça eskiye dayanmaktadır. 4000 yıl önce Mısır’da başlayan daha sonrasında Yunanistan, Filistin ve Kıbrıs’a, Ön Asya ve Avrupa’ya yayılan bal bin bir derde deva olarak da bilinir.
Bal, insan sağlığında oldukça çok önemli bir yere sahiptir. Besin değerlerine baktığımızda ise 100 gr bal yaklaşık 300 cal içerir. Fazla enerji ihtiyacı duyan kişiler için en doğal ve ideal besindir. İçeriğindeki fosfor, kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum, sodyum, kükürt, iyot mineralleri, B1, B2, B6, C, K vitaminleri ve bazı enzimler sayesinde tarihten beri sofraların vazgeçilmezi ve şifa deposudur.
Bu yazımızda hakiki balın özellikleri, gerçek bal nasıl anlaşılır, bal nasıl yapılır, bal hakkında detaylı bilgi, gerçek bal donar mı, kristalize bal, balın rengi gibi birden fazla soruya ve konuya yanıt bulacaksınız.
Hakiki balın özellikleri nelerdir?
Bal, arıların bitkilerden aldıkları nektarı ile kendi vücutlarında sağlamış oldukları enzimler ile birlikte işlemesi sonucunda ortaya çıkan yoğun kıvamlı bir besin maddesidir. Tatlı bir besin olan bal, sağlık açısından oldukça faydalıdır. Hakiki bal ise kimyasal kalıntı, tarım ilacı, yapay petek, içermeyen bunlardan hariç arının kendi doğallığı ile işlediği petekte üretmiş olduğu baldır.
Gerçek bal ısıl işlem, pastörizasyon gibi endüstriyel işlemlerden geçmez ve bu kesinlikle yanlıştır. Gerçek bala herhangi bir besin veya şeker ilavesi kesinlikle yapılmaz. Hakiki balın özellikleri konusunda bilgili olmanızda fayda var çünkü satın alırken sahte bal satın almamalısınız.
Bal satın alırken unutmayın ki balın kalitesi çok fazla unsura bağlıdır. Bu unsurlar arasında bölgenin özellikleri, çevresinde tarım yapılıp yapılmaması, arıcının arıya herhangi bir ilaç verip vermemesi, glikoz ve mısır şurubu kullanılmaması, peteği arı kolonisinin inşa etmesi, arının konduğu bitkilerin florasının zenginliği, bölgedeki endemik bitki çeşitliliği, rakımın yüksekliği gibi birden fazla unsurlara bağlıdır.
Bal Nasıl Yapılır?
Kahvaltı sofralarımızın vazgeçilmezlerinden olan bal hakkında birçok şeyi merak ederiz. İşte balın yapım aşaması da bunlardan biridir. Bal nasıl yapılır?
Arılar bal yaparken çiçeklerden nektar toplayarak bal yapar. Nektar toplama işlemi sürecinde aynı zamanda polenleme işlemini gerçekleştirirler. Böylece çiçeklerin canlı kalmasında da önemli rol oynarlar. Bu mucizevi böcek olan arılar iki midelidir. Arılar midelerinin birinde, özel bir enzim yardımı ile nektarı karıştırarak bal yapar. Arılar diğer mideleri ile de yaşamını devam ettirir. Arılar, nektarı ‘bal midesinde’ toplama aşamasından daha sonra bal üretimi devam eder. Toparlamamız gerekirse çiçekten nektar alma işlemi yetmemektedir. Bu aşamanın akabinde dışarıda nektar toplama görevini üstlenen arı, nektarı kovanın içinde çalışan arılara devreder diyebiliriz. Petek görevlisi olan arı, gelen bu nektarı bal mumu dediğimiz peteğe aktarır. Bu işlem petek dolana kadar devam eder.
Bilim dünyasının her zaman ilgisini çeken arıların çalışma mekanizması evlerimizdeki harika ve sağlıklı balı ortaya çıkarmaktadır. Kraliçe arı ve işçi arı şeklinde kendilerine verilen görevi eksiksiz bir biçimde yerine getirmektedir. Aynı zamanda arılar, sadece peteklere bal yapmıyorlar. Peteğin yanı sıra arılar ağaç kavuklarına, kayalıkların içine veya kuytu yerlere de bal yapabiliyorlar. Petek bal üreticilerinin onlara üretmiş olduğu bir sistemdir diyebiliriz. Bal yapmadan önce arılar bazı işlemleri gerçekleştirirler. Yuvanın her yerini polen yani bal mumu ile sıvarlar. Bu sıvama işlemi sayesinde bulundukları ve yaşadıkları alanı izole etmiş olurlar.
Petekteki enzimin bal oluşu: Dışarıdan gelmiş olan arının midesinde enzim ile karıştırmış olduğu nektarı alan kovan içindeki arılar, yelpaze yaparak petekteki balı kurutur. Bu şekilde petek içinde bulunan balın su miktarı azalır. Bunun sonucunda ortaya nefis bir tat çıkar. Bu işlemde % 83 olan su miktarı yaklaşık olarak % 16’lara kadar düşer. İşlem sonucunda sonra arılar bal mumu ile peteğin yüzeyini kapatarak işlemi sonlandırırlar.
Hakiki Bal Donar mı?
Peki, hakiki bal donar mı? Sıkça rastladığımız bir durum olan bal donması veya bal kristalleşmesi normal bir durum mudur?
Hakiki balın kristalize olduğunu ancak donan her balın gerçek olmadığını belirtmek istiyoruz. Hakiki çiçek balı hızlı donar. Ancak glikoz şurubu ve esans eklenerek bal adı altında satışa sunular sahte ballar kristalize olmaz. Balın özelliklerinden biri de balın binlerce yıl bozulmadan kalabilmesidir. Bal kendisini korumaya alır ve bu nedenle kristalleşir. Kristalize olan bal, unutmayın ki besleyici özelliğinden ve lezzetinden hiçbir şey kaybetmez. Balın yanı sıra müşterilerimiz tereyağı kategorisinden de sıklıkla alışveriş yapmaktadır.
Bal Hangi Renk Olmalıdır?
Bal hangi renk olmalıdır? Bal alırken rengine dikkat etmeli miyiz? Bu şekilde sorular müşterilerimiz tarafından sıkça bizlere yönlendirilmektedir. Hakiki balın rengi genellikle nektar alınan çiçeğin cinsine göre değişkenlik göstermektedir. Bu renkler arasında açık sarı renk ile koyu kırmızıya kadar birçok renk tonu bulunmaktadır. Sarı, kehribar, kahverengi ve kırmızımsı renklerde görülen bal tamamen hazırlandığı sürece göre değişiyor. Koyu renkli ballar içerik bakımından da genellikle daha ağır ve yoğundur.
Amino asit, şeker, demir, bakır, manganez miktarları ne kadar artarsa balın rengi de bir o kadar koyulaşır. Viskozite balın akıcılığını, kıvamını ifade etmektedir ve bu değeri kontrol edebiliriz. Ağır akışkan yapısı ile balın akıcılığı yavaş, viskozite değeri yüksek olur. İyi ve kaliteli balın viskozite değeri yaklaşık olarak 2.65-2.91 arasında olmalıdır.
Hakiki Bal Faydaları
Ahmet Acar Süt online mağazası olarak sizlere yöresel doğal ürünler sunmaktayız. Yöresel ürünler tercih eden müşterilerimiz bal hakkında bazı konuları merak ediyor. Sağlık açısından birçok faydası bilinen bal hakkında detaylı bilgiye sahip miyiz? Hakiki bal faydaları nelerdir? Bal yemeli miyiz? İşte bu soruları şu şekilde maddeleyelim:
- Ilık su ile bal tüketildiğinde vücudumuzda depolanan yağın sindirilmesine yardımcı olur.
- Yüksek kolesterol seviyesini bal yiyerek düzenleyebilirsiniz. Bal bu durumu kontrol altına alır ve iyi kolesterol seviyelerini arttırır.
- Beyaz şeker yerine doğal tatlandırıcı olarak kullanılabilir.
- Bal doğal içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı direnir.
- Aynı zamanda bal yüksek bir karbonhidrat kaynağıdır. Sporcuların sıkça kullanarak dayanıklılığını ve performansını arttırmalarında büyük rol oynar. Bal bizlere güç ve enerji sağlar.
- Kanser önleyici ve anti-tümör özelliğine sahiptir. Balın faydaları kanser hastalığı üzerinde de etkilidir bu yüzden kanseri önleyerek ilerlemesini durdurmaya yardımcı olur.
- İshal olduğunuzda ishalin şiddetinin ve süresini kısaltır.
- Beyni ve hafızayı güçlendirir, konsantrasyonu arttırır.
- Geleneksel ilaçlarda sıkça kullanılan bal doğal bir antiseptik olarak kullanılır.
- Bal aynı zamanda iltihap önleyicidir. Bakterileri temizleme gücüne sahiptir. Cilt maskelerinde de sıkça kullanılır ve mevcut sivilcenin kısa sürede iyileşmesine yardımcı olur.