Göle Peyniri Nereden Alınır?
Coğrafi ürünler, ayırt edici özellikleri, itibarı veya diğer özellikleri açısından bölge veya menşe ülkeye göre tanımlanan ürünlerdir. Bu ürünler arasında doğal ürünler, tarım, madencilik ve el sanatları ürünleri ile endüstriyel ürünler yer almaktadır. Bu ürünlerimiz ülkenin her yerinde var ve zenginliğini Doğu Anadolu’da gösteriyoruz. Ardahan ve Kars yörelerinde de Ardahan kaşar, Göle peyniri, Kars Gravyer peyniri gibi birçok süt ürünü bulunmakta olup, bunların lezzeti ve kalitesi ülkemizde de sevilmeye devam etmektedir.
Göle Şehri ekonomisi hayvancılığa dayalıdır ve ülkemdeki önemli hayvancılık alanlarından biridir. Bu nedenle bu bölgede süt ineği yetiştiriciliği oldukça gelişmiştir. Meşhur Göle tereyağı, Göle kaşar peyniri ve çeşitli Göle peyniri çeşitleri, lezzetiyle ün salmış çok özel tatlardan olup, bu bölgelere geldiğinizde mutlaka tatmanız gereken lezzetler arasındadır.
Göle kaşar peyniri yapımı, çiğ sütün büyük bir kapta 40 derece sıcaklıkta mayalanmasıyla başlar. Olgunlaştırılan ve fermente edilen süt, tambur üzerinde pıhtılaştırıldıktan sonra ayrıştırılır. Aynı kovadaki sudan arındırılan pıhtı, terleme kazanında bir süre yoğrulur. Lor yaklaşık 80 derece sıcak suyla hamur haline getirildikten sonra tahtadan alınır ve tekrar yoğrulur. Üretim serüveni, yoğrulduğunda sararıp yoğrulduğunda kendi rengine dönen ve daha sonra şekillendirilip uygun bir gaz tankında düzenlenen kaşar peyniri ile son bulur.
Hepimizin bildiği gibi, bu besleyici sütlerden elde edilen Göle tereyağına lezzet katan en önemli unsurlardan biri Göle yöresinin serin havasıdır. Ardahan’ın yöresel spesiyallerinden biri olan kaşar peyniri eski çağlardan beri özenle hazırlanıp büyük bir özveri ile yapıldığı gibi günümüzde de büyük bir özenle yapılmaktadır. Başta Ardahan Göle olmak üzere doğal güzellikleriyle büyülenen bu bölgeyi ziyaretiniz sırasında bu ünlü ürünleri gönül rahatlığıyla satın alabilir, sevdiklerinize hediye edebilirsiniz.
Kars Peynir Üretimi
Bu yörede Kars yöresinde üretilen en önemli yiyecek ünlü Gravyer peyniridir. Kars’ın Boğatepe köyü, Kars peynirinin en önemli üretim merkezlerinden biridir. Köylüler yaklaşık 2.200 metre yükseklikte ve hayvancılıkla geçiniyor. Kars’ın ürettiği peynirin lezzetini günde yaklaşık 10 litre süt üretebilen Zavot inekleri sağlıyor. Bu inekler, bölgede son derece bol olan çeşitli taze yemlerle beslenir.
Türkiye’de üretilen diğer kaşar peynirlerinden farklıdır. Diğer bölgelerde üretilen kaşar peyniri koyun ve keçi ağırlıklıdır. Sıcak bir bölgede yer alması nedeniyle yağ oranı düşük ve farklı işleme tekniklerine sahiptir. Kars Kaşar peyniri, ürünün zengin doğasının bir yansımasıdır. Esas olarak sütten yapılır. Bu peynir, yağı ve Kars’ın doğasının zengin bitki örtüsünün süte katkısı nedeniyle çok lezzetli bir süt ürünüdür.
En İyi Kars Kaşarı Nereden Alınır
Türkiye, geçmiş nesillerden günümüze yerel gıda üretimi açısından her zaman zengin ve üretken bir ülke olmuştur. Ülkemizin her bölgesinin farklı bir iklim tecrübesine sahip olması ve her bölgenin kendine has zengin kültürü olması, aynı zamanda ürün çeşitliliğinin artmasını da teşvik etmektedir. Yüzyıllardır birden fazla etnik grubun var olduğu coğrafi çevremizde, çeşitli yöntemlerle elde edilen tarım ve hayvancılık ürünlerini kaybetmemek için çabalıyor ve bu yöresel ürünlerin üretimine ve kültürel zenginliğimize katkı sağlamaya devam ediyoruz. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, üreticinin ürünü üretmek için orijinal olarak üretilmiş geleneksel yöntemleri kullanarak özgünlüğünden ve kalitesinden ödün vermeyecek olmasıdır.
Ardahan Tereyağı
Tereyağı binlerce yıldır dünya mutfağında kullanılan en önemli yağlardan biri olmuştur. Tereyağı sütün içindeki yağın ayrılmasıyla elde edilir ve yağ içeriği %80’dir. Ayrıca tereyağı 400’den fazla farklı yağ asidi ve yağda çözünen vitamin içerir. Genellikle sütten yapılsa da diğer süt hayvanlarının sütünden de yapılabilir. En sağlıklı tereyağı sarıdır ve rengi beyazdan koyu sarıya kadar değişebilir. Bu sarı renk, süt veren hayvanların doğal çim ile beslendiğini, tahılla beslenen hayvanlardan elde edilen tereyağının ise daha beyaz olduğunu gösterir.
Tereyağı karbonhidrat içermez. Ayrıca, doğal olarak yetiştirilen hayvanlardan elde edilen tereyağının besin değeri, endüstriyel tereyağından çok daha yüksektir. Yağ, protein veya lif içermez, ancak aynı zamanda şeker, karbonhidrat veya trans yağ içermez. Birçok kişi doymuş yağlardan kaçınır ve kalorilerin kaynağını görür ancak doymuş yağlar sağlıklı kaynaklardan doğru oranlarda tüketildiğinde vücuda enerji sağlayabilir ve kan şekeri dengesini koruyabilirler.
Butirik asit, doğal tereyağında bulunur, ancak yalnızca sağlık için iyi olan tereyağı gibi bazı ürünlerde bulunur. Doğal tereyağı tükettiğinizde bütirik asit alımınız artacak ve bu da iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olacaktır. Kalp sağlığına iyi gelir: Araştırmalar margarin yemenin koroner kalp hastalığı riskini artırdığını göstermiştir, ancak tereyağının bu hastalığın oluşumuyla hiçbir ilgisi yoktur.
A Vitamini Kaynağı: Tereyağının en büyük faydalarından biri bol miktarda A vitamini içermesidir. Doğal beslenen hayvanlardan elde edilen yağın A vitamini açısından çok daha zengin olduğu gözlemlenmiştir. Geleneksel tereyağının aksine, doğal tereyağı %3’ten fazla A vitamini içerir. A vitamini, dişlerin, iskelet sisteminin ve yumuşak dokuların üretiminde ve desteklenmesinde önemli bir rol oynar, ancak aynı zamanda cilt ve mukus hücreleri için de etkilidir. Kanser önleyici özelliklere sahiptir. Sağlıklı kolesterol açısından zengindir.
En İyi Ardahan Kaşarı
Kars, Göle’ye benzeyen eşsiz bir peynir olan Gravyer peynirinin de anavatanıdır. Kars yöresi, dünya kurulduğundan bu yana çeşitli kültürleri bünyesinde barındırmış ve bu güne kadar her toplum bir kültür mirası bırakmıştır. Kars ve Ardahan yöreleri de geleneklerini korumuş ve öğrendikleri bilgileri, öğrendikleri bilgilerle pratiğe dökmüşlerdir. Gravyer peynirinin menşei İsviçre’dir, ancak bu tarifler savaşların, pazar arayışlarının ve çeşitli kültürel taşıyıcıların etkisiyle dünyanın diğer ucuna yayılmıştır.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye, Rusya’nın etkisi altında Gravyer peyniri ile karşılaşmış ve uzun yıllardır üretilmektedir. İsviçre’ye yakın bir iklime sahip olan Kars bölgesindeki Zavot ineklerinden elde edilen sütle yapılan gravyer peyniri, artık Türk halkı tarafından sevilip tüketilmektedir. Şu anda Kars bölgesi, ülkemizin peynir talebini karşılamak için yüksek miktarda kaliteli peynir üretebilmektedir. Kars kaşar peynirinin en önemli özelliği çözünür, kabuklu ve delikli olmasıdır. Bu deliklerin geniş ve aralıklı olması peynirin kalitesinin ne kadar yüksek olduğunu gösterir. Gravyer peyniri süt, tuz ve mayadan yapılır. Geleneksel yöntemle fermente edilen süt, bakır bir tencerede kaynatılıp dört gün serin bir ortamda bekletildikten sonra sauna denilen sıcak bir ortamda yapılır.
Ardahan, Göle Kaşarı
Ardahan ilindeki peynirler arasında Kaşar peyniri, Beyaz peynir, Çeçil peyniri, Tulum peyniri, Tel peyniri ve Lor peyniri yer almaktadır. Göle Bölgesi’nde Göle Peyniri de üretilmektedir. Göle Peynirini diğer peynir çeşitlerinden ayıran en önemli etkenlerden biri Göle yöresinin temiz, yüksek rakımlı ve serin havasıdır. Ardahan Göle Kaşar Peyniri sadece Göle Pınarı’ nda otlayan ineklerin sütünden elde edilebiliyor ve sadece fabrikaya giren ilk parti taze süt üretimde kullanılıyor. Göle Kaşar Peynirini diğer peynirlerden ayıran en önemli özelliği fabrikadan üretilen bir peynir olmamasıdır. Üretim süreci, otlayan inekler için kaynak suyu seçimi ile başlar. Süt peynir yapmak için kullanılacak ve daha sonra yüksek su ihtiyacını karşılamak için hayvanlar otlatıldıktan sonra süt fabrikaya gönderilecektir.
Ardahan Göle Peyniri’ nin ilk üretim aşaması sütün fermantasyon süreci olan geleneksel yöntemle bir fabrikada hazırlanır. Kırk derecelik bir kazanda fermente edilen süt, çeşitli işlemlerle pıhtılaştırılır. Daha sonra birkaç parçaya bölünür ve sudan ayrılır. Parçaları 80 derecelik suya koyun, kaynatın ve yoğurun ve tahta bir tezgâh üzerine koyun. Uzun bir yoğurma süresinden sonra yumuşak bir hamur kıvamı elde edilir. Gole Peyniri yoğrulduğunda sararır, istenilen kıvama gelince bir kalıba koyun ve dondurucuya gönderin. Göle Kaşar Peyniri sert kabuklu bir peynir çeşididir. Yaşlanmanın artmasıyla lezzeti ve kalitesi artacaktır. Altı ay saklanabildiği için en popüler peynirlerden biridir.